Zichtbaar gespannen schuifelt hij richting de microfoon. Het is tijd. Onder een oorverdovend applaus mag Arjen Lucassen, progveteraan in hart en nieren, onder zijn artiestenpseudo Ayreon het woord nemen. Zijn fans slaken een diepe zucht. Eindelijk, lijken ze te denken, na 22 jaar. ,,Het is geen geheim dat ik optreden ongelooflijk eng vind”, stamelt Lucassen. ,,Maar om hier voor zoveel mensen te staan, vind ik echt nog véél enger.”
Foto’s: Luuk Wouters
Plankenkoorts is Lucassens grootste vijand en tevens de reden waarom de ontmoeting tussen Ayreon en zijn internationale fans ruim twee decennia heeft moeten duren. Het liefst sluit de in Den Haag geboren Brabander zich de hele dag op in zijn kluizenaarshol in Oudenbosch, om zich voor de echte wereld volledig af te zonderen.
Geen televisie, geen krant, geen negatieve ellende. Voor Lucassen is de virtuele wereld misschien wel net zo belangrijk als de echte. Of beter gezegd: ‘zijn’ virtuele wereld. Want in de loop der jaren heeft de Brabantse Tolkien van deze tijd meerdere fictieve werelden, tijdlijnen en personages bedacht en ontworpen, en die op een werkelijk briljante wijze vertaald naar muziek. Het resultaat: Ayreon, een heerlijk over de top metaloperaproject, geliefd over de hele wereld.
Het nieuws van een live Ayreon-show in Nederland verspreidde zich dan ook als een olievlek over de sociale kanalen. Overal ter wereld doken liefhebbers van de progressieve rockmuziek als aasgieren op het nieuws. Het was dan ook geen verrassing dat de eerste twee aangekondigde concerten in 013 (plek voor zo’n 3000 man) binnen een uur uitverkocht raakten.
De enorme vraag naar kaartjes resulteerde zelfs tot een derde show, iets wat Lucassen ‘nooit voor mogelijk had gehouden’.
Het is die bescheidenheid die Lucassen zo geliefd maakt. Hij voelt niet de behoefte om zich overal te moeten profileren, hij laat zijn muziek, zijn fictieve wereld, voor zich spreken. En ondanks dat Lucassen nauwelijks uit zijn kluizenaarshol kruipt, is de liefde van zijn fans voor hem onvoorwaardelijk. Het geluk en de ultieme blijdschap dat ze eindelijk in hun leven Ayreon gaan zien, was het afgelopen weekend continu voelbaar. We durven zelfs te stellen dat liefde voor muziek zelden zo mooi tot uiting kwam als de afgelopen dagen in de Tilburgse binnenstad.
Om over de concerten zelf nog maar te zwijgen. Counter Culture bezocht twee van de drie uitverkochte shows en beide avonden waren ronduit legendarisch. Van over de hele wereld waren fans naar Tilburg gekomen: Spanje, Italië en zelfs Australië en de Verenigde Staten. Uiteindelijk werden er fans uit 54 verschillende landen gesignaleerd: vast en zeker een record.
Met een team van honderd collega-artiesten en vrienden werkte Lucassen ruim twee jaar lang aan Ayreon Universe. Geestelijk leider Joost van den Broek, tevens toetsenman en beste vriend van Lucassen, stond aan de wieg van het project en heeft samen met Lucassen de setlist in elkaar gefranst, waarin de beste liedjes vanaf debuut The Final Experiment (1995) tot aan The Source (2017) in willekeurige volgorde voorbijkwamen.
Samen met Van den Broek had Lucassen een imponerend muzikaal gezelschap om zich heen verzameld, met onder meer drummer Ed Warby, stergitaristen Ferry Duijsens en Marcel Coenen – beide gehuld in een lange zwarte jas – celliste Maaike Peterse, violist Ben Mathot en Jeroen Goossens, die meer dan eens de show stal met overweldigende solo’s op zijn – jawel – dwarsfluit.
Naast een onvergetelijke reis door verschillende werelden moest ‘Ayreon Universe’ ook een overdonderend spektakel worden. Gewapend met een reusachtig HD-scherm, een stortvloed aan lasers en vlammenwerpers en diverse belachelijke verkleedpartijen is dat zonder meer gelukt.
Vooral het videoscherm zorgde voor het ultieme Ayreon-gevoel. Zo passeerden de hoezen van alle albums de revue en pasten de computerprojecties en animatiebeelden precies bij de muziek en diens thematiek. Het had bovendien ook een functie: iedere topzanger werd bij aankomst met chocoladeletters en allerlei toeters en bellen geïntroduceerd.
En dat waren er een hoop. Niet minder dan zestien vocalisten met internationale allure waren van de partij. Anneke van Giersbergen (The Gathering, Gentle Storm), Floor Jansen (Nightwish) en Marcela Bovio lieten zowel solo als tijdens het duet The Valley of the Dreams horen waarom zij tot de top van de Nederlandse zangeressen behoren.
Ook Damian Wilson, onder meer bekend als voorman van Treshold, liet met zijn warme vocals bij iedereen het kippenvel over de armen stromen bij tijdens When Druids Turn to Stone, dat halverwege nog eens werd opgesierd door een werkelijk fenomenale gitaarsolo van Marcel Coenen. Ook Hansi Kürsch (Blind Guardian) en Jonas Renkse (Katatonia) schitterden als nooit tevoren, zoals in de Ayreon-classic Loser.
Zo zijn de hoogtepunten eigenlijk legio in de ruim tweeënhalf uur durende show. Het moment waarop Lucassen voor het eerst ten tonele verschijnt tijdens het opzwepende Castle Hall, het trage maar o zo prachtige Comatose (met een grandioos zingende Van Giersbergen), de gloeiend hete vlammenzee bij Dawn of a Million Souls, met John Jaycee Cuijpers als onvermoeibare brulboei, de vernietigende gitaarriffs in het heerlijk schreeuwende Age of Shadows en ga zo maar door.
Het mooie aan Ayreon is dat zijn muziek je blijft verbazen. Het is even origineel als gestoord. Onnavolgbaar, en voor een leek totaal niet uit te leggen. Harde metal, schattige folk, scheurende hardrock, overdreven gospel: in twee en een half uur trekt Ayreon een vrachtwagenlading aan muziekgenres open. Zonder te verzanden in ultieme chaos, knap!
Al met al kan Tilburg terugkijken op een van de meest legendarische muzikale weekenden aller tijden. Drie avonden Ayreon, drie avonden uitverkocht, drie avonden pure kwaliteit. En Lucassen zelf? Die lijkt helemaal om: als het aan hem ligt neemt hij ons snel weer terug naar een van zijn vele droomwerelden. Wij kunnen niet wachten.
